Osoby zainteresowane projektowaniem (a zwłaszcza jego teorią) odkrywają dość szybko, że ile szkół, książek i znanych projektantów, tyle zasad dobrego projektowania. Jednymi z popularniejszych zasad, są te stworzone przez Dietera Ramsa i to właśnie je chcę w tym wpisie wam przybliżyć.
Kim jest Dieter Rams?
To jeden z najważniejszych projektantów wzornictwa dwudziestego wieku. Przez czterdzieści lat pracował dla firmy Braun, gdzie w latach 1961-1995 odpowiadał za design w firmie Braun jako główny projektant. Spod jego ręki wyszło wiele kultowych projektów, przez projektantów (i nie tylko) podziwianych do dziś.
Znany jest również z zaprojektowania kolekcji mebli dla firmy Vitsœ, wówczas znanej jako Vitsœ-Zapf, w tym uniwersalnego systemu regałów (The 606 Universal Shelving System).
10 zasad dobrego projektowania Dietera Ramsa
To z czego osoby uczące się projektowania mogą kojarzyć Dietera Ramsa, to jego 10 zasad dobrego projektu. Przejdźmy zatem przez poszczególne zasady z krótkim opisem, co właściwie dla nas, projektantów, mogą oznaczać. Sam Rams zakłada, że nie są to zasady wykute w kamieniu (mówi o tym min. w wywiadzie, który linkuję na samym dole), a nawet zaskakuje go jak wiele osób projektujących wciąż uważa je za dobre wytyczne. Czyżby udało mu się stworzyć zasady ponadczasowe? Jeśli dobrze poszukacie, znajdziecie też nowe/poprawione zasady, których redakcji podejmują się inni projektanci.
Dobry design jest innowacyjny
W kontekście projektu i technologii – Rams zakładał, że innowacje technologiczne idą w parze z tymi z obszaru dizajnu. Jego zdaniem innowacje z obszaru projektowania zawsze rozwijają się wraz z ulepszaniem technologii i nigdy nie mogą być celem samym w sobie.
Dobry design sprawia, że produkt jest użyteczny
Projekt powinien wspierać użyteczność produktu i jego główne funkcje, podkreślając jego przydatność i wygodę użycia. Wszystko, co nie pomaga użytkownikowi w osiągnięciu jego celów dzięki tej funkcji, powinno zostać usunięte.
Dobry design jest estetyczny
Estetyka produktu wpływa na jego odbiór. A skoro z nim przebywamy, używamy go, patrzymy na niego, dobrze by był to odbiór sprawiający przyjemność. Jednocześnie Rams zaznacza, że tylko dobrze wykonane produkty mogą być piękne.
Dobry design pomaga zrozumieć produkt
Nie wprowadza zamieszania swoją formą – tłumaczy użytkownikom swoje przeznaczenie i działanie. W założeniu to ułatwia korzystanie z produktu, czyniąc go intuicyjnym. Jeśli produkt wymaga obszernej instrukcji, aby mógł być używany, to znak, że być może źle go zaprojektowaliśmy.
Oczywiście – dopuszczamy istnienie produktów, które ze względu na swój złożony charakter będą wymagały tworzenia instrukcji, a nawet szkoleń by ich używać. Ale z całą pewnością nie powinniśmy zakładać, że niepotrzebną złożoność w prostym produkcie, zastąpi nam wspomniana instrukcja (czy tooltipy i onboarding w produktach cyfrowych).
Dobry design jest dyskretny
Zakładamy, że przedmioty, które tworzymy mają cele do spełnienia – swoje funkcje. Są jak narzędzia w naszych rękach (czasem dosłownie). Nie tworzymy ich tylko po to by były dekoracjami lub dziełami sztuki. Projekt powinien dawać przestrzeń użytkownikowi na wyrażanie siebie.
Dobry design jest uczciwy
Nie udaje czegoś czym nie jest. Nie manipuluje użytkownikami i nie jest kreowany na coś bardziej innowacyjnego, funkcjonalnego, wartościowego. Po prostu nie oszukuje. Nawet jeśli wydaje się to oczywiste, czasami staramy się ozdabiać produkty, aby wyglądały na bardziej złożone i pomysłowe niż w rzeczywistości.
Dobry design jest trwały (ponadczasowy)
Nie ulega tymczasowym trendom i modom, dzięki czemu może być aktualny dłużej. Choć Rams zauważał, że stworzenie zupełnie ponadczasowego, wiecznego projektu jest raczej niemożliwe i musimy zakładać jego naprawianie i poprawianie. Rams sprzeciwiał się tworzeniu projektów, które szybko ulegałyby przedawnieniu.
Dobry design jest dopracowany
Zaplanowany i wytworzony z dbałością o najdrobniejsze detale. Nie ma tu miejsca na przypadkowość. Staranność jest formą okazania szacunku przyszłym właścicielom produktów. Każdy element, który dodajemy, materiał, obraz, tekst do projektu, powinien być przemyślany i celowy.
Dobry design jest przyjazny/neutralny środowisku
Nie wpływa negatywne na środowisko, dzięki wykorzystaniu odpowiednich, trwałych, nieszkodliwych materiałów. Jako projektanci mamy wpływ na to nie tylko jak coś wygląda, ale z jakich materiałów może być tworzone. W procesie projektowania nie powinniśmy zapominać o tym jak będzie wytwarzany produkt i jak wygląda jego cykl życia.
Dobry design wymaga jak najmniej projektowania
Uważajmy na przeprojektowane produkty. Powtarzany przez Ramsa cytat Potrzebujemy mniej, ale lepiej, sprowadza się (w moim odczuciu) do koncentracji na istotnych aspektach produktów. Powrocie do minimalizmu i prostoty.
We need less, but better
Choć Rams nie działa już zawodowo, jego projekty żyją i są inspiracją dla kolejnych pokoleń twórców. Jeśli miałabym wskazać kim jest i za co odpowiada Product Designer, to wskazałabym właśnie Ramsa. Dziś nazwa tego stanowiska ma więcej znaczeń (często sprowadza się do projektantów produktów cyfrowych). W moim odczuciu trochę spłyconych – zwłaszcza w kontekście wspomnianych digitalowych produktów.
Więcej o Dieterze Ramsie
Jeśli interesuje was postać Dietera Ramsa, możecie sięgnąć po jedną z książek poświęconych jego twórczości lub zerknąć na film – Rams, z 2018 roku (płatny).
I wywiad dla FastCompany, którego fragmentem chciałabym was zachęcić do przeczytania:
What I am especially bothered by today is that, particularly in the media, design is being used as a ‘lifestyle asset.’ I’m bothered by the arbitrariness and the thoughtlessness with which many things are produced and brought to the market. There are so many unnecessary things we produce, not only in the sector of consumer goods, but also in architecture, in advertising. We have too many unnecessary things everywhere. And I would even go as far as to describe this as inhumane. That is the situation today. But actually, it has always been a problem.
Na YouTube dostępne są też min. wywiad z Dieterem Ramsem w ArtCenter College of Design (po angielsku, z angielskimi napisami):
I krótszy (7 minutowy) materiał z Victoria and Albert Museum (po angielsku, z angielskimi napisami):
Więcej o projektowaniu
A jeśli interesuje was temat projektowania to zachęcam do zapisania się do mojego newslettera. Lub zerknięcia na inne materiały, które udostępniam za darmo na moim kanale na YouTube i Instagramie.
