Dziś architektura informacji – co to właściwie jest? W Wikipedii znajdziecie wytłumaczenie w stylu „to sztuka oraz nauka organizowania i etykietowania stron i oprogramowania w celu wspierania użyteczności treści”. Ja wolę trochę bardziej ludzkie określenie – to łącznik użytkowników z treścią.
Jak można połączyć użytkownika z treścią?
A no w prosty sposób – dbając o odpowiednie wyszukiwanie, nawigację (np. na stronie czy w aplikacji), określenie właściwych nazw (oraz miejsca) dla tagów i etykiet, grupowanie informacji i nadawanie im odpowiedniej hierarchii. Warto tu też zaznaczyć, że treść to nie tylko teksty – to informacja, którą chcemy przekazać i może być zarówno w formie obrazu, video czy plików do pobrania.
Architektura informacji opiera się na założeniu, że ludzie czegoś szukają – czy w naszej aplikacji, stronie, blogu. Dbając o jej jakość, pomagamy im odnaleźć właściwe treści.
Architektura informacji ≠ nawigacja
Spotykam się z częstym sprowadzaniem architektury informacji do głównej nawigacji w serwisie. I choć nawigacja jest częścią architektury, to z całą pewnością, nie powinniśmy tworzyć jej w oderwaniu od pozostałych treści.
Nawigacja w witrynie to zbiór elementów interfejsu, których celem jest pomoc w odnalezieniu informacji (lub funkcji) i zachęcenie do podjęcia działań (kliknięcia, tapnięcia, wyboru). Nawigacją może być klasyczny pasek z linkami, ale spotkacie się też z:
- nawigacją lokalną (np. na konkretnej podstronie, dotyczącą tych treści, które właśnie przeglądanie),
- filtrami w sklepie internetowym,
- stopką (która potrafi mieć całkiem rozbudowaną strukturę),
- okruszkami (breadcrumbs).
Architektura informacji jest strukturą treści w całym produkcie – czyli nie jest widoczna dla użytkowników. Korzystając ze strony widzimy tylko jej mały wycinek i możemy wyobrazić sobie jak wygląda na pozostałych podstronach. Gdybyśmy chcieli ją wizualizować, użyjemy w tym celu diagramów i to właśnie na diagramach najczęściej tę architekturę „projektujemy”. Model architektury jest podstawą do zrobienia makiety i wyboru odpowiednich dla treści komponentów interfejsu.
Dlaczego to ważne?
Jeżeli nie zadbamy o odpowiednią strukturę treści, użytkownicy nie będą potrafili odnaleźć poszukiwanych informacji, albo zajmie im to dużo czasu. Ci, którzy będą mieli cierpliwość, będą szukać i szukać, ale wśród użytkowników znajdą się i tacy, którzy tacy cierpliwi nie będą. Szkoda też, żeby treści, które tworzycie, które są ciekawe i wartościowe dla innych, pozostawały ukryte w odmętach Waszych stron i blogów.
Kto zajmuje się projektowaniem architektury?
W idealnym świecie architekt informacji, który jest częścią zespołu UX czy zespołu projektowego. Jego zadania to z reguły research (który jak najbardziej może zawierać w sobie badania lub warsztaty), projektowanie nawigacji, nazywanie i grupowanie treści, tworzenie mapy powiązań (modeli treści), a także makietowanie.
Jeszcze kilka lat temu spotykałam się w Polsce ze stanowiskiem Architekta informacji (sama na takim pracowałam gdy dołączałam do Mobee Dicka). Ale nie ma się co łudzić – raczej nieczęsto zobaczycie teraz takie samodzielne stanowisko. Wynika to głównie z tego, że praca nad architekturą informacji to zadanie osób projektujących (a w niektórych firmach nawet osób badających). Obserwowane przeze mnie tendencje są takie, że raczej łączy się różne kompetencje w jedno stanowisko, zamiast je rozdzielać. Co ma sens finansowy dla firm, ale też dla samych osób projektujących. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której projektuje się serwis, bez zrozumienia i umiejętności tworzenia jego architektury informacji.
Więc tak, może okazać się, że nawet nie wiedząc jak to się nazywa, tworzycie w swojej pracy architekturę informacji. Warto więc wiedzieć jak szeroka to dziedzina – łącząca takie działy jak psychologia poznawcza, bibliotekoznawstwo, projektowanie.
Z jakich narzędzi korzystać?
Przede wszystkim z głowy! Ale tak naprawdę wszystko co pozwoli uporządkować i wizualizować hierarchię będzie ok. Są dedykowane narzędzia do tworzenia modeli – Omnigraffle, XMind, a niektóre narzędzia mają wbudowane opcje tworzenia diagramów (np. Axure czy Miro). Równie dobrze można skorzystać z edytorów tekstowych czy arkuszy (Excel, Arkusze Google) albo narzędzia, w którym projektujecie na co dzień (Figma, Sketch, Adobe XD).
Nie tylko dla webu!
Architektura informacji nie jest wykorzystywana wyłączanie w organizacji treści na stronach i w aplikacjach. Wiedza jak się z nią obchodzić, będzie niezbędna dla grafików, którzy zajmują się wizualizacją informacji. Jeżeli robicie infografiki, wykresy, grafy – cokolwiek co zawiera informację, którą trzeba w atrakcyjny sposób przekazać, będziecie musieli ją w jakichś sposób zorganizować, pogrupować i dopiero potem oprawić w grafikę.
Gdzie można się uczyć?
Jest kilka dróg. Można iść na studia – tak, tak, są uczelnie, gdzie znajdziecie kierunek „Architektura informacji” lub takie specjalizacje w ramach kierunków humanistycznych.
Możecie też po prostu zacząć od książek i artykułów, a zwłaszcza bardzo dobrej „Architektury informacji w serwisach internetowych”.
No i przede wszystkim praktyka – twórzcie i pokazujcie projekty innym, testujcie swoje rozwiązania żeby zrozumieć w jako sposób ludzie przeglądają Wasze projekty. Zwracajcie uwagę na tak pozornie drobne elementy jak nazwy przycisków, nazwy działów czy kategorie w filtrach.
Linki do dodatkowych materiałów:
Jeżeli szukacie informacji związanych z architekturą informacji w sieci, sięgajcie do stron poświęconych projektowaniu doświadczeń użytkownika (UX) i interfejsów (UI). Tu będziecie mieć najwięcej aktualnych testów, badań i artykułów:
Nielsen Norman Group – zwłaszcza kategoria Information Architecture
A List Apart
Boxes and arrows
Usability.gov
I trochę ciekawych osób, które warto śledzić na Twitterze:
https://twitter.com/Abby_the_IA
https://twitter.com/danklyn
https://twitter.com/maadonna
https://twitter.com/louisrosenfeld
Na blogu pisałam również o sortowaniu kart (card sorting), czyli jednej z metod badania architektury informacji.
A na moim kanale powstał też film o architekturze informacji:
