N07: UX Maturity Model

Dziś trochę krócej – wakacyjnie, ale wciąż „branżowo”. O pojęciu, które warto znać, bo pomoże wam w szukaniu pracy i być może sprawi, że się mniej będziecie denerwować na miejsce, w którym obecnie pracujecie 😀 Nie zapomnijcie zapisać się do newslettera jeśli jeszcze tego nie zrobiliście.

Newsletter, lipiec 2022

Miałam okazję niedawno występować w roli prelegentki na Halo.Design, gdzie właśnie trochę ten temat poruszyłam, w kontekście… badań, które rzadko się w firmach przeprowadza. Ku mojemu zaskoczeniu, dla wielu osób to był temat nowy – pojęcie wcześniej nieznane. Więc stwierdziłam, że to dobra okazja żeby je przedstawić w newsletterze, bo nawet jeśli sami nie prowadzicie swoich firm czy zespołów projektowych, to dobrze jest zrozumieć różnice, jakie między organizacjami się pojawiają. Pomoże to min. w poszukiwaniu nowej pracy. Brzmi ciekawie?

Dojrzałość projektowa – hę?

Żyjąc w UXowej bańce, pracując w firmach, gdzie są oddzielne role poświęcone projektowaniu i badaniu doświadczeń, chodząc na konferencje, czytając branżowe artykuły i śledząc w mediach społecznościowych osoby specjalizujące się w tym obszarze, można ukuć takie stwierdzenie, że – UX design jest już wszędzie! Już wiemy po co projektujemy, badamy, walidujemy. Firmy zatrudniają całe zespoły, płacą całkiem niemałą kasę – jest ekstra.

Ale jak wychylimy się na chwilę z naszej bańki, odkryjemy, że tylko samo osób, które mówią, że UX jest już wszędzie i wszyscy wiedzą o co z tym chodzi, jest tyle samo osób, które przyznają, że w ich firmach jest co prawda stanowisko UX/UI designer… ale z grubsza polega na klepaniu projektów UI pod dyktando osób programujących.

Dlatego dziś o Design Maturity czy też UX Maturity, czyli dojrzałości projektowej w organizacjach, w których pracujemy.

Mądre słówko

UX Maturity Model (ten UX wymiennie się stosuje często z „design” po prostu) – to model opisujący różne poziomy „zaawansowania” organizacji, ale w obszarze projektowania i badań / UX designu właśnie. Taki model dzieli się na kilka „etapów” z opisem, czym się taki etap charakteryzuje. Np. jak wygląda zespół projektowy, jakie podejście do projektowania mają osoby decyzyjne w firmie, jak wygląda budżet na taki zespół i jego działania itd.

Nie ma jednego, właściwego modelu – naukowcy i praktycy stworzyli wiele modeli dojrzałości w wielu dziedzinach (nie tylko w projektowaniu). A w związku z tym i poziomy, ich opisy, nazwy, będą się między sobą różnić.

NN/g UX Maturity Model

Jednym z popularniejszych modeli jest ten od NN/g. Jakob Nielsen zaproponował już w 2006 roku taki model. Został jednak zaktualizowany i składa się teraz z 6 (wcześniej 8) poziomów. To bardzo, bardzo szeroko opisany model, więc nie będę w chodzić w zbytnie szczegóły –  jeśli was ten temat zainteresował, po prostu zachęcam do przejścia przez ten artykuł wraz z odnośnikami do artykułów pogłębiających poszczególne etapy.

wizualne przedstawienie sześciu etapów dojrzałości ux w organizacji

Te 6 etapów dojrzałości organizacji to:

  1. Nieobecny (absent): UX design jest ignorowany lub nie istnieje.
  2. Ograniczony (limited): Praca UXowa jest rzadka, wynikająca z reguły z ograniczeń lub obawy przed problemami (np. kwestie prawne) a wykonywana jest przypadkowa, pozbawiona znaczenia.
  3. Rosnący (emergent): Praca nad UX jest wykonywana, ale niekonsekwentnie i nieefektywnie w skali całej organizacji.
  4. Ustrukturyzowany (structured): Organizacja stosuje metodologię związaną z UX, która jest powszechna, ale o różnym stopniu skuteczności i wydajności.
  5. Zintegrowany (integrated): Praca UX jest wszechstronna, efektywna i wszechobecna.
  6. Skoncentrowany na użytkownikach (user-driven): Zaangażowanie w UX na wszystkich poziomach. UX to norma – są tu nawykowe, powtarzalne i uwielbiane w całej organizacji praktyki skoncentrowane na użytkownikach.

NN/g ma też krótki quiz, który pomaga przypisać firmę do konkretnego poziomu, który znajdziecie na tej stronie (po angielsku).

Co to dla nas oznacza?

Ale co nas w ogóle obchodzą jakieś modele? Powinny z prostego powodu. Takie zrozumienie, w którym miejscu znajdujemy się z organizacją, w której pracujemy, pozwala na przekonanie się co tak naprawdę możemy tam robić i jakie mamy perspektywy. Bo trzeba zdać sobie sprawę z tego, że jeśli z organizacją jesteśmy na poziomie 1 lub 2 (wg NN/g), to nagle magicznie nie przeskoczymy do 5 czy 6. Prościej mówiąc, jeśli wasi szefowie mówią – Nie musimy robić badań, bo doskonale znamy swoich klientów. Robimy to przecież od 15 lat. – to nie staniecie się z dnia na dzień firmą skoncentrowaną na użytkownikach.

Nie pomoże w tym zatrudnienie dodatkowej osoby czy całego zespołu, wysłanie nas na szkolenia czy stworzenie Design Systemu. Różnice bowiem sięgają nie samej struktury zespołu projektowego, ale przede wszystkim jak ten zespół ma się do pozostałych w organizacji. I czy ta organizacja potrafi w ogóle z tego zespołu projektowego skorzystać.

Załóżmy, że udało nam się przypisać organizację do drugiego poziomu – gdzie działania skoncentrowane na UX mają miejsce w silosach, w jednym lub dwóch działach, podczas gdy większość organizacji nadal znajduje się na etapie 1. Idąc dalej za opisem modelu NN/g największym wyzwaniem do pokonania, by przejść do kolejnego etapu będzie ułożenie jakiegoś procesu pracy, zorganizowania zespołu, edukacji w ramach tego zespołu i budowania pierwszych metod i materiałów, z których ten zespół będzie korzystał. Ale też dużą pracą do wykonania będzie zachęcenie innych w organizacji do słuchania, do pokazywania wartości dobrych projektów i badań, niesienie tego kaganka oświaty.

A to jest naprawdę bardzo duża praca do wykonania. Taka na długie miesiące, jak nie lata pracy zespołu. Co za tym idzie – musicie mieć świadomość, że jeśli jesteście w organizacji na poziomie 1 czy 2 możecie być świadkami bardzo dużych zmian w sposobie pracy i organizacji zespołu projektowego. Ale do idealnych warunków (pytanie czy takie w ogóle istnieją) jeszcze długa droga. Co można zrobić? Wspierać zespół i organizację w rozwijaniu kultury projektowania i badań lub po prostu zmienić pracę na miejsce, gdzie ta dojrzałość jest na wyższych poziomach.

– Hej, ale czy to znaczy, że nie ma sensu pracować dla organizacji o niskim poziomie dojrzałości?

Nie, absolutnie nie mam tego na myśli. Znam wręcz osoby, które mówią otwarcie, że jest to dla nich dużo ciekawsze wyzwanie, niż praca w firmach, na poziomie 4 czy 5 (nawiązując dalej do poziomów z NN/g). Bo jest co układać, porządkować, wypracowywać. Ale jest się też na co wkurzać, czym irytować. I czasami będziemy myśleć, że to wszystko po prostu bez sensu.

Niezależnie od waszych preferencji, ważne jest by po prostu rozumieć różnice między różnymi organizacjami. I to nie tylko te w kontekście skali (czy mówimy o firmie 15 osobowej czy gigantycznej korporacji rozsianej po całym świecie), czy to firma rozwijająca własne produkty czy agencja pracująca dla innych firm (o tych różnicach robiłam już materiał, który znajdziecie na bloguna moim kanale na YouTube). Ale też te, jak różnie podchodzi się do tematu projektowania i badań w firmie.

To podejście organizacji do projektowania i badań, te wątki zespołu, rozwoju zespołu i poszczególnych osób w zespole, to doskonała lista pytań na rozmowy kwalifikacyjne. A że u mnie jak wiecie, temat rekrutacji teraz na tapecie, to myślę, żeby taką listę przygotować i wrzucić na bloga – może przyda się innym.

Gdzie czytać więcej o UX maturity model?

No dobra, jeżeli ten temat was zainteresował, to odsyłam przede wszystkim do materiałów NN/g. Po prostu mają to na tyle szeroko opisane, łącznie z ograniczeniami, problemami i planami co warto zrobić, że na dobry początek zapoznania się z tematem, będzie wystarczające.

The 6 Levels of UX Maturity – W tym artykule jest opis ogólny modelu

https://www.nngroup.com/articles/ux-maturity-model/

UX-Maturity Stage 1: Absent – opis pierwszego poziomu

UX-Maturity Stage 2: Limited – opis poziomu drugiego

UX-Maturity Stage 3: Emergent – opis poziomu trzeciego

UX-Maturity Stage 4: Structured – opis poziomu czwartego

UX-Maturity Stage 5: Integrated – opis poziomu piątego

UX-Maturity Stage 6: User-Driven – opis poziomu szóstego

You May Also Like
Read More

N02: Projektowanie graficzne

Uznałam, że dobrym pomysłem będzie zbieranie archiwum wysyłanych newsletterów również na blogu. Głównie dla osób, które dołączają do newslettera w trakcie roku.…
Read More

N05 – Warsztaty (UX?)

To archiwum mojego newslettera – jeśli jeszcze się nie zapisaliście, warto to zrobić! Kiedy zatrudniałam projektantów i projektantki do zespołu, dużą uwagę zwracałam na kwestie…